Unia Europejska oferuje różnego rodzaju wsparcie finansowe dla MŚP w celu wspierania rozwoju gospodarczego i konkurencyjności sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Dotacje unijne dla MŚP mogą być dostępne w ramach różnych programów, takich jak Programy Operacyjne czy inne inicjatywy unijne.
Kategorie przedsiębiorstw – MŚP, small mid caps, mid caps
W ramach okresu finansowego Funduszy Europejskich 2014-2020, wsparcie publiczne skupiało się przede wszystkim na mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach, nazywanych MŚP. Przedsiębiorstwa te są określane jako te, które zatrudniają maksymalnie 250 pracowników i mają roczny obrót do 50 milionów EUR lub ich suma bilansowa wynosi do 43 milionów EUR.
W praktyce, wiele polskich firm nie osiągało tych górnych limitów obrotu lub sumy bilansowej, więc kluczowym kryterium dla określenia ich statusu jako sektor MŚP był poziom zatrudnienia. Oznaczało to, że nawet jeśli firmy mające status MŚP nie przekraczały maksymalnych limitów obrotu i sumy bilansowej, ale miały więcej niż 250 pracowników, uważano je za duże przedsiębiorstwa. W rezultacie były one wykluczone z możliwości uzyskania wsparcia finansowego w projektach inwestycyjnych, takich jak zakup maszyn, urządzeń, lub prace remontowo-budowlane, związanymi z działaniami B+R. W dodatku, otrzymywały one najniższy poziom wsparcia dotacyjnego. To oznaczało, że musiały konkurować na rynku z dużymi przedsiębiorstwami zagranicznymi, które często osiągały lepsze wyniki finansowe.
W odpowiedzi na potrzeby tych przedsiębiorstw, w trakcie prac przygotowawczych do nowego okresu finansowego Funduszy Europejskich 2021-2027, podjęto decyzję o wprowadzeniu dodatkowych kategorii podmiotów: „small mid caps” i „mid caps„. Dzięki temu zapewniono im dostęp do programów, które wcześniej były zarezerwowane dla MŚP.
Kryteria podziału MŚP na mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Przy ustalaniu, do jakiej kategorii – mikro, małego czy średniego przedsiębiorstwa należy firma, brane są pod uwagę trzy główne czynniki:
- liczba pracowników zatrudnionych w firmie.
- roczny przychód ze sprzedaży (obrót).
- całkowita suma aktywów (bilans) firmy w ciągu roku.
Warto zaznaczyć, że w przypadku określania, czy przedsiębiorstwo kwalifikuje się jako mikro, małe lub średnie, istnieje obowiązkowy próg zatrudnienia, ale jeśli chodzi o kryteria dotyczące rocznego obrotu lub całkowitego bilansu rocznego, przedsiębiorstwo może wybrać tylko jedno z tych kryteriów. Innymi słowy, firma nie musi spełniać obu warunków finansowych jednocześnie, i może przekroczyć jeden z tych pułapów, nie tracąc swojego statusu jako mikro, małego lub średniego przedsiębiorstwa.
Utrata statusu MŚP
Jeśli przedsiębiorstwo przekroczy próg zatrudnienia lub kryterium finansowe w ciągu roku referencyjnego, który jest brany pod uwagę, to nie spowoduje to automatycznej zmiany jego statusu. Status ten pozostaje taki sam, jak na początku roku. Utrata statusu MŚP wystąpi tylko wtedy, gdy to zjawisko powtórzy się w ciągu kolejnych dwóch lat.
Rodzaje powiązań między przedsiębiorstwami
Aby określić, które informacje należy brać pod uwagę i oceniać w kontekście ustalonych pułapów i progów, przedsiębiorstwo musi najpierw określić swoją kategorię, która może być jedną z trzech opcji:
- przedsiębiorstwo powiązane – czyli takie, które ustanowiło partnerstwa finansowe z innymi przedsiębiorstwami, ale żadne z przedsiębiorstw pozostających w tym związku nie sprawuje rzeczywistej, bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad drugim.
- przedsiębiorstwo partnerskie – czyli takie które ustanowiło partnerstwa finansowe z innymi przedsiębiorstwami, ale żadne z przedsiębiorstw pozostających w tym związku nie sprawuje rzeczywistej, bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad drugim.
- przedsiębiorstwo samodzielne – czyli takie, które nie spełnia kryteriów, aby zostać uznanym jako przedsiębiorstwo powiązane ani przedsiębiorstwo partnerskie. Innymi słowy, to firma, która działa niezależnie, bez znaczących powiązań ani współudziału z innymi przedsiębiorstwami.
Następnie, obliczenia w odniesieniu do każdej z tych trzech kategorii przedsiębiorstw są wykonywane w sposób specyficzny dla danej kategorii. Te obliczenia w końcu pomagają ustalić, czy dane przedsiębiorstwo mieści się w ustalonych pułapach i progach określonych w definicji MŚP. W zależności od sytuacji, przedsiębiorstwo może potrzebować uwzględnić:
- wyłącznie swoje własne dane, jeśli jest to przedsiębiorstwo samodzielne,
- pewien odsetek danych, jeśli jest to przedsiębiorstwo partnerskie,
- wszystkie dane każdego przedsiębiorstwa uważanego za powiązane z nim, jeśli jest to przedsiębiorstwo powiązane.
Sektor MŚP definicja
MŚP to sektor publiczny i prywatny, do którego należą:
- mikroprzedsiębiorstwo to firma, która ma mniej niż 10 pracowników i nie przekracza rocznie obrotu lub sumy bilansowej w wysokości 2 milionów EUR.
- małe przedsiębiorstwo to firma, która zatrudnia mniej niż 50 pracowników i jej roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 10 milionów EUR.
- średnie przedsiębiorstwo to firma, która zatrudnia mniej niż 250 pracowników, a jej roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR, a roczna suma bilansowa nie przekracza 43 milionów EUR.
Definicja small mid-cap oraz mid-cap
Rozporządzenie (UE) 2015/1017 dotyczące Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1291/2013 i (UE) 1316/2013 wprowadza nowe kategorie przedsiębiorstw o średniej kapitalizacji, które mają znaczenie w kontekście ubiegania się o wsparcie w ramach programów finansowanych z budżetu Unii Europejskiej na lata 2021-2027.
Pierwsza z tych kategorii to „small mid-cap,” czyli „małe spółki o średniej kapitalizacji,” które obejmują podmioty zatrudniające nie więcej niż 499 pracowników i niekwalifikujące się jako sektor MŚP (Małe i Średnie Przedsiębiorstwa).
Druga kategoria to „mid-cap,” czyli „spółki o średniej kapitalizacji,” które dotyczą podmiotów zatrudniających nie więcej niż 3 000 pracowników i również niekwalifikujące się jako sektor MŚP ani małe spółki o średniej kapitalizacji.
Obie nowe kategorie mają zapewniony zwiększony dostęp do możliwości uzyskania dofinansowania, w tym także dotacji. W przypadku small mid-cap, które zatrudniają nie więcej niż 499 pracowników, a jednocześnie nie przekraczają progów finansowych (obrót roczny lub suma bilansowa) przewidzianych dla średniego przedsiębiorstwa, oznacza to, że będą one traktowane jako sektor MŚP.
Zmiana ta ma na celu zwiększenie wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw, które odgrywają kluczową rolę w rozwoju gospodarczym. Nowa klasyfikacja przedsiębiorstw ma również na celu ujednolicenie wymogów w zakresie możliwości uzyskania wsparcia ze środków unijnych w różnych państwach członkowskich UE.
Status MŚP – znaczenie dla dotacji
Głównym celem ustalania czy przedsiębiorstwo posiada status MŚP jest potwierdzenie, czy przedsiębiorca ma uprawnienia do otrzymania wsparcia finansowego i ustalenie jego wysokości. Wnioskodawca powinien określić, czy jego firma jest mikroprzedsiębiorstwem, małym przedsiębiorstwem lub średnim przedsiębiorstwem. Aby dokładnie określić rozmiar przedsiębiorstwa, stosuje się wytyczne zawarte w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r., które określają niektóre rodzaje pomocy zgodne z rynkiem wewnętrznym.
Poprawne określenie statusu MŚP przedsiębiorcy ma kluczowe znaczenie dla zakwalifikowania go do projektu oraz dokładnego obliczenia wysokości dofinansowania, które mu przysługuje. Dlaczego to jest tak istotne? Ponieważ błędne ustalenie swojego statusu jako MŚP może prowadzić do konieczności zwrotu otrzymanej dotacji podczas kontroli przedsiębiorcy. Warto więc dokładnie zbadać wszystkie aspekty swojej działalności, aby uniknąć nieporozumień i problemów związanych z nieprawidłowym określeniem statusu.
Pytania i odpowiedzi
Co oznacza skrót MŚP?
MŚP oznacza mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, które zatrudniają nie więcej niż 250 pracowników i mają roczny obrót do 50 milionów EUR lub suma bilansowa do 43 milionów EUR.
Czy forma prawna przedsiębiorstwa ma znaczenie, jeśli chcemy ustalić status MŚP?
Nie, forma prawna nie ma znaczenia. Aby zakwalifikować się jako MŚP firma musi posiadać status przedsiębiorstwa, czyli prowadzić działalność gospodarczą.
Czy istnieje jakieś narzędzie, które pomaga ustalić status MŚP?
W celu ustalenia czy firma posiada status MŚP oraz oceny wpływu powiązań z innymi podmiotami na ich status, można skorzystać z kwalifikatora MŚP, który pomaga w określeniu wielkości przedsiębiorstwa. Kwalifikator MŚP można znaleźć na stronie PARP pod adresem: https://kwalifikator.parp.gov.pl/.