Jakie są obowiązki beneficjenta PSI przez 5 lub 10 lat po otrzymaniu decyzji?

Polska Strefa Inwestycji (PSI) to atrakcyjna forma wsparcia dla przedsiębiorców planujących nowe inwestycje. Jednak zanim zaczniemy marzyć o podatkowym raju, warto znać nie tylko korzyści, ale również obowiązki beneficjenta PSI. I to nie przez chwilę. Przez 5, a często i 10 lat. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ niedotrzymanie zobowiązań może kosztować więcej niż sama inwestycja.

PSI obowiązki przez 5 lat (lub 10)

Zacznijmy od podstaw. Po otrzymaniu decyzji o wsparciu w ramach PSI, beneficjent ma szereg konkretnych obowiązków. To nie jest lista życzeń czy propozycji. To warunki, które trzeba spełnić. Inaczej nici z ulgi podatkowej, a może nawet zwrot pomocy publicznej z odsetkami.

Do podstawowych zobowiązań po decyzji należą:

1. Utrzymanie inwestycji przez określony czas:
• Mikro, małe i średnie firmy: minimum 3 lata od zakończenia inwestycji.
• Duże przedsiębiorstwa: minimum 5 lat.

Ale uwaga: czasem wymogi wojewody albo dodatkowe regulacje unijne wydłużają ten okres do 10 lat. Tak powstaje klasyczny przypadek: "PSI wymogi przez 10 lat" – czyli długoterminowe zobowiązania w PSI.

1. Zachowanie trwałości projektu:
• To znaczy, że beneficjent nie może sprzedać inwestycji, zlikwidować zakładu czy istotnie zmienić jej charakter.
• Wszystko musi działać jak w planie. Bez kombinacji.
2. Zatrudnienie:
• Jeśli firma zobowiązała się do utworzenia miejsc pracy, musi je utrzymać przez cały okres wskazany w decyzji.
• Nie wystarczy zatrudnić "na chwilę", a potem po cichu rozwiązać umowy.
3. Raportowanie okresowe:
• Co roku trzeba składać raport do Ministerstwa Rozwoju lub innej instytucji odpowiedzialnej za PSI.
• W raporcie wykazujesz m.in.:
• czy inwestycja działa
• ile zatrudniasz ludzi
• jakie poniosłeś wydatki kwalifikowane

Ekspercka rada DUE: Nie traktuj raportu jak zwykłej biurokracji. To Twoja tarcza ochronna. Dobrze przygotowany raport ogranicza ryzyko kontroli.

Sprawdź również: Czy można odwołać się od negatywnej decyzji w ramach PSI?

Warunki utrzymania inwestycji – czyli co to znaczy "utrzymać"

Okres utrzymania inwestycji to nie tylko "działać dalej". To także:

• nie przenosić środków trwałych poza strefę
• nie zmieniać przeznaczenia maszyn (np. z produkcyjnych na magazynowe)
• nie ograniczać zakresu działalności gospodarczej

Okiem eksperta DUE: To nie jest miejsce na "manewry kreatywne". Kontrola potrafi cofnąć ulgę za cały okres, jeśli np. sprzedasz maszynę objętą wsparciem. Jeden pośpieszny leasing operacyjny i – po premii.

Co grozi za niedotrzymanie warunków PSI?

Teraz robi się ciekawie (czytaj: drogo). Niedotrzymanie zobowiązań może skutkować:

• utratą prawa do ulgi podatkowej za dany rok,
• koniecznością zwrotu ulgi wraz z odsetkami,
• odebraniem decyzji o wsparciu,
• postępowaniem wyjaśniającym i kontrolami ze strony instytucji publicznych.

Słowem: nie warto ryzykować. Nawet jeśli "wszyscy tak robią".

Długoterminowe zobowiązania w PSI – kto powinien szczególnie uważać?

• Firmy, które korzystają z leasingu (operacyjnego czy finansowego)
• Przedsiębiorstwa planujące przekształcenia, fuzje lub sprzedaż
• Spółki, które działają na pograniczu kilku branż (zmiana kodu PKD może być uznana za zmianę profilu działalności)

Podsumowanie: PSI to maraton, nie sprint

Otrzymanie decyzji o wsparciu to dopiero początek przygody. Dla niektórych firm PSI obowiązki przez 5 lat są realnym wyzwaniem, dla innych – PSI wymogi przez 10 lat wymagają strategicznego planowania. Ale jedno jest pewne: trzeba grać fair.

Protip z DUE: Chcesz spać spokojnie? Zrób sobie raz w roku audyt zgodności z warunkami PSI. Jak badanie techniczne samochodu. Lepiej zawczasu dowiedzieć się, że "coś stuka", niż zatrzymać się w połowie trasy z kontrolą na karku.